Ναθαναήλ, ο και Βαρθολομαίος
Γεννημένος στην Κανά της Γαλιλαίας, κατοικούσε στη Βηθσαϊδά. Ήταν φίλος του Φιλίππου, μέσω του οποίου γνώρισε το Χριστό. Όταν μαζί με το φίλο του πλησίασε τον Κύριο, εκείνος είπε: Να ένας γνήσιος Ισραηλίτης, χωρίς δόλο μέσα του (Ίω. 1, 48). Επειδή ήταν από αυτούς που περίμεναν με λαχτάρα τον ερχομό του Μεσσία, δεν δυσκολεύτηκε να αναγνωρίσει αμέσως στο πρόσωπο του Χριστού τον Αναμενόμενο. Γι’ αυτό και διεκήρυξε χωρίς δισταγμό: Διδάσκαλε, εσύ είσαι ο Υιός του Θεού, εσύ είσαι ο βασιλιάς του Ισραήλ (Ίω. 1, 50).
Ως μαθητής και ακόλουθος του Κυρίου άκουσε τη διδασκαλία του, είδε τα θαύματά του, βίωσε το Πάθος και την Ανάστασή του. Μετά δε την Πεντηκοστή, «πλήρης Πνεύματος Αγίου», κήρυξε -κατά την παράδοση- το Ευαγγέλιο στην Αρμενία, ακόμα και στις Ινδίες προτού φτάσει εκεί ο απόστολος Θωμάς. Μαρτύρησε στην πόλη Νίσιβη της Αρμενίας, όπου και διασώζονται πολλές παραδόσεις για τον ίδιο και το αποστολικό του έργο. Κατ’ άλλη παράδοση σταυρώθηκε στην Ούρβανούπολη και το λείψανο του φυλαγμένο σε μολύβδινη θήκη το έριξαν στη θάλασσα, για να φτάσει ως τη Σικελία όπου ενταφιάστηκε, καθώς γράφει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.
Η μνήμη του τιμάται στις 11 Ιουνίου, η δε μετακομιδή των λειψάνων στις 25 Αυγούστου.